Tıptan hukuka, hatta felsefeye kadar pek çok alanda kullanılan bir terimi düşünün: ‘Kümülatif’ aslında ne anlama geliyor, bize ne anlatıyor?
Bir dili ne kadar basit ve aynı zamanda ne kadar süslü kullanırsak o dil aslında o kadar güçlü olur. Neyse ki binlerce yıldır kullandığımız Türkçe böyle bir dil. Zaman içerisinde pek çok farklı dille etkileşime giren Türkçe artık yabancı olduğunu bile görmezden geliyoruz Ve aynı zamanda etkili bir şekilde kullandığımız birçok kelime var. İşte KümülatifOnlardan biri.
Kümülatif aslında hayatımızın hemen her alanında karşılaştığımız bir kavram. Tam anlamını bilmesek de günlük hayatta kullanırız çünkü o kadar çok alanda kullanılır ki, kümülatif kavramını da içeren vazgeçilmez ifadeler bile vardır. Gelin kümülatif ne demek?Gelin daha yakından inceleyelim ve kullanıldığı alanlarda nasıl göründüğünü örnekler üzerinden görelim.
Öncelikle kavramın gerçek anlamına bakarak başlayalım: Kümülatif ne anlama geliyor?
Fransızca’da “kümülatif” olarak diğer dillere çevrilen kavram, dilimizde “kümülatif”, İngilizce’de ise “kümülatif” olarak kullanılmaktadır. Kelimenin temel anlamı kümelenme, biriktirme, artırma ve biriktirme Olarak tanımlamak mümkündür. Tek başına kullanıldığında durumu anlatırken bazen de kullanıldığı alana göre değişen bir kavramla birlikte kullanıldığında o alanda bir ifadeye dönüşmektedir.
Kümülatif kavramı en çok bilim ve ideoloji için kullanılır:
Kümülatif kelimesinin temel anlamı olan biriktirerek ilerleme tanımını duyduğumuzda aslında Aklımıza ilk gelen alanlar bilim ve ideolojidir. Çünkü hepimizin bildiği gibi herhangi bir bilimsel çalışmanın sonucu aslında tek bir çalışmanın sonucu değildir. Yüzlerce yıl önce araştırılmaya ve çalışılmaya başlanan bir bahisle ilgili bilgiler birikir ve nihai sonucu verir. Bu normal sonuç her zaman nihai sonuç olmayabilir.
Felsefe ise doğrudan birikimli olarak tanımlanır ve hatta Türk Dil Kurumu ‘Felsefi bilgi birikimli bilgidir.’ Cümle ile kümülatif kelimesini örneklendiriyor. Nihayet Felsefe dediğimiz alanda ilk adımlarBinlerce yıl önce alınmış ve daha sonra filozoflar bu adımları izleyerek yeni fikirler geliştirmişlerdir.
Elbette konu ideoloji olunca ideolojinin birikimsel olduğunu söylemek her zaman tek doğru olarak kabul edilmiyor. Evet, her niyet daha önce ortaya atılmış bir fikirden doğar ama ideolojinin işi de bilgiyi sorgulamak olduğundan. Bu açıklama her zaman gerçek olarak kabul edilmez. Şöyle diyebiliriz: Bilim her zaman birikimli olmak zorundadır ama ideoloji açısından böyle bir zorunluluk yoktur. Bu tanıma karşı çıkıyorsanız ideoloji yapıyorsunuz demektir. Hadi bakalım.
Kümülatif borcun hukukta şöyle bir tanımı vardır:
Birikim kavramının farklı alanlardaki kullanımının örneklerinden biri de hukukta karşımıza çıkmaktadır. Evrensel veya birikimli borç olarak tanımlanan durum Her alacaklının hak ettiği ödemenin tamamı veya her borçlunun ödemesinin tamamı olarak tanımlanır. Bireysel Kavramın kullanıldığı başka örnekler de elbette var.
Matematikte bile kümülatif kavramı vardır:
Matematikte olmasaydı şaşırırdık ama emin olun kümülatif kavramıyla aslında bildiğimiz bir konuda, üslü ifadelerde karşılaşıyoruz. Bir sayının karesi sayının kendisi ile çarpımıdır. 2’nin karesi 4, 3’ün karesi 9, 4’ün karesi 16. Yani her zaman bir sonraki, bir öncekine eklenir. birikimli tanımı nedir? Biriktirerek ilerlemek. İşte matematikte kümülatif kavramı.
Aslında matematikte kümülatif kavramının daha kolay bir örneği var, para biriktir. Her ay 100 lira kenara koyarsanız ne olur? O para birikiyor. Yani ilk ayda ayırdığınız 100 liraya 100 lira ekleyerek paranızın yüzdesini artırmış oluyorsunuz, yani birikimlerinizi arttırmış oluyorsunuz. Eyaletlerin vergi toplama sistemi de buna benzer.
Aslında kümülatif kavramının aklınıza gelebilecek her alanda kullanıldığına dair örnekler var:
tıp, kimya, ekonomi, üretim ve ticaret gibi Aklınıza gelmeyen her alanda Kümülatif kavramının kullanımıyla karşılaşabiliriz. Birkaç örnek daha görelim;
Kümülatif antibiyogramlar, antibiyotik direncini izlemek ve ampirik antimikrobiyal tedavinin seçiminde klinisyenlere fayda sağlamak için sıklıkla kullanılır.
Kümülatif metan üretim ölçüleri, aşıdan üretilen metan üretim ölçüsünün toplam numunenin metan üretim değerlerinden çıkarılmasıyla hesaplandı.
Kümülatif koruma, fikri mülkiyet hukuku ve tasarımlarında tam karşılığını bulur.
Bu kavramı biraz daha derinlemesine inceleyelim:
Kümülatifin ne anlama geldiğine baktığımızda aslında çok kolay bir tanımla karşılaşıyoruz: Birikerek ilerlemek. Bu yüzden tıp, ekonomi, bilim, ideoloji gibi Dışarıdan ilgisiz gibi görünen alanlarda bile yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu alanları düşündüğümüzde birbiriyle ilgisiz olmadıkları ortaya çıkıyor çünkü hepsinde ortak olan insandır.
Tüm terminolojik tanımları bir kenara bıraktığımızda karşımıza çıkan birikimli ilerlemenin tarifi, tanıdığınız kişiyi tanımlar. Doğduğumuz günden bu yana bir şeyler biriktirip, öleceğimiz güne gitmiyor muyuz? Bugün olduğumuz kişinin dün olduğumuz kişiyle aynı olmaması bile bize birikim kavramının aslında insanın kendisi olduğunu göstermiyor mu? Söylediğimiz gibi bunlar hep ideolojidir.
Birçok farklı alanda kullanılan bir kavram Kümülatif nedir, tam olarak ne anlama gelir? Sorularınızı cevapladık ve bazı örnekler üzerinden inceledik. Anlattıklarımız sadece genel bilgilerdir, aksi takdirde herhangi bir örnek veya örnek yoktur. Konuyla ilgili fikirlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
